Vanuit mijn rol als procesverbeteraar zie ik dat de huidige energietransitie ‘chaos’ veroorzaakt.
Klimaat
De wereldverbeteraar is een aantal jaren geleden begonnen als roeper in de woestijn. Opeens zijn er doelen voor de hele wereld en opgaven per gemeente. Ook zijn er potten met geld beschikbaar. Voor duurzaamheid en innovatie. Die koploper met kennis van zaken wordt overvraagd, de ambtenaren weten niet waar ze moeten beginnen en burgers (waaronder raadsleden) roepen door elkaar.
Innovatie
Medewerkers van de gemeente, die zich (vaak naast andere taken) bezig houden met duurzaamheid, staan nu voor grote opgaven. Men zit midden in de planvorming om de klimaatdoelstellingen te halen. Veelal kennen ze het speelveld nog niet goed genoeg.
Hoe te voorkomen dat de ambtenaren, die beslissen over richting en geld, terugvallen in de bekende routines (oude oplossingen voor nieuwe uitdagingen)? Daarvoor is kennis nodig. Kennis over hoe te komen tot nieuwe oplossingen, innovaties, hoe krijg je mensen mee. Wat is eigenlijk een transitie?
Omgevingsmanagement
De seminars die door SMRO in 2015 zijn georganiseerd voor ambtenaren, bestuurders en deskundigen betrokkenen bij omgevingszaken van waterschappen, zijn nu meer dan wenselijk voor omgevingszaken bij de energietransitie. Werkt systeembenadering daar ook beter? Tijdens die seminars deelde men verhalen, oplossingen en fouten over hoe om te gaan met de verschillende belangen bij omgevingszaken.
Windparken en zonnevelden moeten zo veel mogelijk collectief en coöperatief gerealiseerd. De Regionale Energiestrategie, Transitievisie warmte, gasloze wijken; aan participatie worden hoge eisen gesteld.
Hoe vind je de juiste balans tussen het behalen van doelen, de menselijke maat, juridische deskundigheid, het omgaan met achterbannen en de mandaatkwestie?
Transitiemediation
Met de kennis van (conflict)patronen en perspectieven kan op beleids- en uitvoerend niveau wellicht versnelling worden gebracht. In andere vakgebieden, zoals de bouw- en watersectoren is daarmee al ervaring opgedaan.
Mediators kunnen bijvoorbeeld helpen door ervaringen te delen over het oplossen en voorkomen van conflicten in gebiedsprocessen met grote complexiteit aan partijen, belangen en ambities.
Kennis vergaren
Vergelijkbare seminars kunnen de energiesector inzichten en lessen verschaffen, zoals destijds de waterschappen. Betrokkenen worden zich bewust van de complexiteit van het werkveld, de krachten en de mogelijkheden.
Daarnaast lijkt het zinvol om de creativiteit en denkkracht van betrokkenen te versterken, zowel op inhoud, als de ontwikkelingen, transitiemanagement, participatie (omgevingswet) en ruimtelijke ordening.
Voor dit soort grootse ontwikkelingen hebben we (alle kennis van) elkaar nodig.
Heidi Verschoor